W części nosowej gardła, „na przejściu ściany górnej w tylną znajduje się skupienie tkanki chłonnej, tworzące migdałek gardłowy (…)” (Łasiński 1989, s. 485), zwany inaczej „trzecim”. Wchodzi on w skład tzw. pierścienia chłonnego Waldeyera oraz jest częścią układu immunologicznego, odpowiadającego za obronę immunologiczną organizmu, produkcję limfocytów oraz produkcję przeciwciał (Janczewski 2003). Swoje największe rozmiary osiąga pomiędzy 1 a 5 rokiem życia. Według Florentyny Łabiszewskiej-Jaruzelskiej jego zanikanie rozpoczyna się już około 9 roku życia (Łabiszewska-Jaruzelska 1998). Maria Zalesska-Kręcicka i Tomasz Kręcicki podają natomiast, że zanik trzeciego migdała powinien nastąpić po 12 -13 roku życia. Znaczny jego przerost traktowany jest jako stan patologiczny. Nie wykazano jednoznacznego podłoża nadmiernego rozrostu trzeciego migdałka. Wśród przyczyn podaje się: predyspozycje rodzinne, czynniki endokrynne i konstytucjonalne, rodzaj diety, choroby zakaźne, stany zapalne błony śluzowej nosa i gardła (Zalesska-Kręcicka, Kręcicki 2008) (Soboczyński 1991).

Przerośnięcie migdałka gardłowego powoduje zatkanie nozdrzy tylnych i ujścia gardłowej trąbki słuchowej, co skutkuje dysfunkcją oddychania i niedosłuchem (Łasiński 1989). Oddychanie torem nosowym jest utrudnione. Występują zmiany w obrębie twarzy: brak symetrii warg (krótka górna warga), wychylone, wysunięte siekacze górne, cofnięta oraz obniżona żuchwa, obniżone napięcie mięśni warg, policzków, brak domknięcia warg jak również wady zgryzu (Łabiszewska-Jaruzelska 1998). Obserwuje się również chrapanie, częste nieżyty nosa, kaszel, „(…) skłonność do zapaleń trąbki słuchowej i ucha środkowego, zatok przynosowych i oskrzeli”(Soboczyński 1991, s. 198).

Dla mowy charakterystyczne jest nosowanie zamknięte spowodowane zamkniętą drogą nosową. W wyniku częstych nieżytów nosa, angin powiększają się migdałki podniebienne wypełniając obszar gardła środkowego. Skutkuje to pojawieniem się nosowania otwartego. Występuje wtedy złożona wada określana jako nosowanie mieszane (Sznurowska-Przygocka, Przygocka-Pieniążek 2013 za Pruszewicz 1994).

BIBLIOGRAFIA

• Janczewski G., 2003, Tonsillektomia i adenotomia,  [w:] G. Janczewski, E. Osuch – Wójcikiewicz (red.), Ostry dyżur. Otorynolaryngologia, Alfa Medica Press, Bielsko Biała.
• Łabiszewska-Jaruzelska F., 1998, Etiologia zaburzeń w obrębie narządu żucia, [w:] B. Rocławski (red.), Opieka logopedyczna od poczęcia, Glottispol, Gdańsk.
• Łasiński W., 1989, Szyja, [w:] J. Sokołowska – Pituchowa (red.), Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL, Warszawa.
• Soboczyński A., 1991, Choroby uszu, nosa, gardła, krtani, oskrzeli i przełyku, [w:] M. Walczak (red.), Zarys pediatrii. Tom 2, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa.
• Sznurowska-Przygocka B., Przygocka-Pieniążek A., Aspekt logopedyczny przerośniętego migdałka gardłowego u dziecka, „Forum Logopedyczne”, 21, 2013, 117 – 123.
• Zalesska-Kręcicka M., Kręcicki T., 2008, Zarys otolaryngologii. Podręcznik dla studentów i lekarzy, III., Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wrocław.

Opracowała: Marta Giza – logopeda